ثبت طرح صنعتی یکی از مهم‌ترین راه‌های حفاظت از ظاهر محصولات و افزایش ارزش تجاری آن‌هاست. اگر شما طراحی خاصی برای یک محصول تولید کرده‌اید، ثبت طرح صنعتی به شما این امکان را می‌دهد تا مانع کپی‌برداری دیگران شوید.

در این مقاله با تعریف طرح صنعتی، شرایط ثبت، مدارک مورد نیاز، مزایا و مراحل قانونی ثبت آن در ایران آشنا می‌شوید.

طرح صنعتی چیست؟
طرح صنعتی به شکل، نقش، خطوط، رنگ‌ها یا ترکیب آن‌ها گفته می‌شود که در یک محصول به‌کار می‌روند و باعث جذابیت ظاهری آن می‌شوند. این طراحی نباید صرفاً جنبه فنی یا کاربردی داشته باشد، بلکه باید جنبه تزئینی یا ظاهری داشته باشد.

   شرایط ثبت طرح صنعتی:

• جدید و بدیع باشد (در ایران یا دنیا قبلاً منتشر نشده باشد)
• اصالت داشته باشد
• فقط شامل جنبه‌های ظاهری باشد، نه کارکرد فنی

چه چیزهایی قابل ثبت به‌عنوان طرح صنعتی نیستند؟

• طرح‌هایی که صرفاً فنی باشند (مانند چرخ‌دنده‌ها)
• طرح‌هایی که قبلاً افشا شده‌اند
• طرح‌های خلاف نظم عمومی و اخلاق حسنه

مزایای ثبت طرح صنعتی

• انحصار استفاده از ظاهر محصول برای مدت مشخص
• افزایش ارزش برند و محصول
• ایجاد مزیت رقابتی در بازار
• امکان پیگرد قانونی افراد متقلب یا کپی‌کار

مدارک لازم برای ثبت طرح صنعتی:

• تصاویر یا نقشه‌های رنگی از طرح   (نمای جلو، پشت، بالا، کنار)
• توضیح توصیفی طرح
• مشخصات متقاضی (شخص حقیقی یا حقوقی)
• وکالت‌نامه در صورت اقدام از طریق وکیل
• مدارک شناسایی متقاضی و پرداخت هزینه‌های قانونی

مراحل ثبت طرح صنعتی:

1. تهیه تصاویر دقیق از طرح
2.  ثبت اظهارنامه از طریق سامانه مالکیت صنعتی
3.  بررسی کارشناسی و رفع نقص احتمالی
4.  انتشار آگهی رسمی
5.  صدور گواهی ثبت طرح صنعتی

مدت اعتبار ثبت طرح صنعتی:
طرح صنعتی در ایران به مدت ۵ سال اعتبار دارد و تا دو دوره ۵ ساله دیگر  (مجموعاً ۱۵ سال)  قابل تمدید است.

نکات مهم

• توصیه می‌شود طرح پیش از هرگونه افشا، ثبت شود
• طرح‌های ثبت‌شده قابل فروش، واگذاری یا صدور مجوز بهره‌برداری هستند
• طراحی‌هایی که در چند کشور مورد استفاده است، باید به‌صورت جداگانه یا از طریق توافق‌نامه‌های بین‌المللی ثبت شوند..

سخن پایانی
اگر به زیبایی‌شناسی محصولات خود اهمیت می‌دهید و طراحی منحصربه‌فردی ارائه کرده‌اید، ثبت طرح صنعتی می‌تواند از آن محافظت کرده و به برند شما اعتبار ویژه‌ای ببخشد.